មេរៀនទី៤ អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ
1. រាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
តើការបង្កើតរាជរដ្ឋាភិបាលមានដំណើរការដូចម្តេចខ្លះ ?
ការបង្កើតរាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាមានដំណើរការដូចតទៅ ៖
ដំបូងព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ចាត់តាំងវរជនតំណាងរាស្រ្តមួយរូបនៃគណៈបក្សឈ្នះឆ្នោតតាមការស្នើសុំរបស់ប្រធាន អនុប្រធានរដ្ឋសភាឱ្យបង្កើតរាជរដ្ឋាភិបាល ។
បន្ទាប់មកវិរជនដែលបានចាត់តាំងនោះត្រូវនាំសហការី ក្នុងគណៈបក្សខ្លួនទៅសុំសេចក្តីទុកចិត្តពីរដ្ឋសភា ។
បន្ទាប់ពីរដ្ឋសភាបោះឆ្នោតទុកចិត្តឱ្យទើបព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ចេញព្រះរាជក្រិត្យតែតាំងគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ។
ហើយគណៈរដ្ឋមន្ត្រីត្រូវចួលធ្វើសច្ចាប្រណិធានរួច ទើបកាន់តំណែងការងារ ។
ដូចនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបង្កើតឡើងបានអាស្រ័យដោយការបោះឆ្នោតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ។ បន្ទាប់មករដ្ឋសភាត្រូវជ្រើសរើសវរជន
ម្នាក់ពីគណៈបក្សឈ្នះឆ្នោត ដើម្បីស្នើសុំព្រះមហាក្សត្រ ហើយទ្រង់ចាត់តាំងវរជននោះឱ្យបង្កើតរាជរដ្ឋាភិបាលឡើង ។
2. គណៈរដ្ឋមន្ត្រី
តើគណៈរដ្ឋមន្ត្រីជាអ្វី ?
គណៈរដ្ឋមន្ត្រីជារាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។ គណៈរដ្ឋមន្ត្រីដឹកនាំដោយ ៈ
នាយករដ្ឋមន្ត្រីជាប្រធាន
ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី
ទេសរដ្ឋមន្ត្រី
រដ្ឋមន្ត្រី
រដ្ឋលេខាធិការ ជាសមាជិក
3. ការប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្ត្រី
តើគណៈរដ្ឋមន្ត្រីត្រូវធ្វើអ្វីខ្លះ ?
គណៈរដ្ឋមន្ត្រីត្រូវប្រជុំរាល់សប្តាហ៍
អង្គប្រជុំនោះត្រូវដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រី ។
ហើយនាយករដ្ឋមន្ត្រីអាចប្រគល់ភារកិច្ចជូនឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីដឹកនាំអង្គប្រជុំពិនិត្យស្រាវជ្រាវបាន ។
រាល់ពេលប្រជុំត្រូវមានកំណត់ហេតុនិងត្រូវយកកំណត់ហេតុនោះថ្វាយព្រះមហាក្សត្យទ្រង់ជ្រាប ។
ដូចនេះ ការប្រជុំរបស់គណៈរដ្ឋមន្ត្រីប្រព្រឹត្តទៅរាល់សប្តាហ៍នៅទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ។
4. តួនាទីនិងភារកិច្ចសំខាន់ៗរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល
តួនាទី និងភារកិច្ចរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជារួមមាន
រាជរដ្ឋាភិបាលជាអ្នកដឹកនាំកិច្ចការងារនយោបាយ និងការងារសាធារណៈរបស់ប្រទេសជាតិ ។
រាជរដ្ឋាភិបាលជាអ្នកទទួលបន្ទុកអនុវត្តច្បាប់ដែលអនុម័តដោយរដ្ឋសភា និងធ្វើសំណើតែងតាំងអភិបាលរាជធានី ខេត្ត-ក្រុង ស្រុក-ខណ្ឌ ។
ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលក៏ជាអ្នករៀបចំសេចក្តីព្រាងច្បាប់នានាដើម្បីដាក់ជូនរដ្ឋសភាពិនិត្យសម្រេច ។
ដូចនេះ រាជរដ្ឋាភិបាល ជាអ្នកដឹកនាំ និងកសាងប្រទេសឱ្យបានរីកចម្រើន ព្រោះស្ថាប័ននេះ ជាអ្នកឈានមុខរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងការដឹកនាំអនុវត្តច្បាប់ និង
ធ្វើសេចក្តីព្រាងច្បាប់សម្រាប់ប្រទេស ។
5. ក្រសួងនានា
រាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាមានក្រសួងជាច្រើនដែលជាស្ថាប័នចំណុះដូចជា
ក្រសួងព្រះបរមរាជវាំង
ក្រសួងការពារជាតិ
ក្រសួងមហាផ្ទៃ
ក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ
ក្រសួងទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋសភា-ព្រឹទ្ធសភា និងអធិការកិច្ច
ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ
ក្រសួងព៍ត៌មាន
ក្រសួងសុខាភិបាល
ក្រសួងឧស្សាហកម្ម រ៉ែ និងថាមពល
ក្រសួងផែនការ
ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម
ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា
ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខា ប្រមាញ់ និងនេសាទ
ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បះ
ក្រសួងបរិស្ថាន
ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ
ក្រសួងសង្គមកិច្ច អតិតយុទ្ធជន និងនីតិសម្បទា
ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍
ក្រសួងធម្មការ និងកិច្ចការសាសនា
ក្រសួងកិច្ចការនារី
ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន
ក្រសួងយុត្តិធម៌
ក្រសួងទេសចរណ៍
ក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរូបនីយកម្ម និងសំណង់
ក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម
ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ
ក្រសួងទាំងអស់ជាអ្នកអនុវត្តតាមការដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីធានាការសម្រេចបាននូវលទ្ធផលការងារតាមវិស័យនិងជំនាញនីមួយៗ
6. សមាសភាពសមាជិករាជរដ្ឋាភិបាល
សមាសភាពសមាជិករាជរដ្ឋាភិបាលជាអ្នកដឹកនាំនយោបាយមានដូចជា ៈ
នាយករដ្ឋមន្ត្រី
ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី
ទេសរដ្ឋមន្ត្រី
រដ្ឋមន្ត្រី
រដ្ឋលេខាធិការ
មេរៀនសង្ខេប
រាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាកាន់អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ ដែលជាអំណាចអនុវត្តច្បាប់ គឺគ្រប់គ្រងកិច្ចការនយោបាយ និងការងារសាធារណៈរបស់ប្រទេសជាតិ ។
រាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបង្កើតឡើងបានអាស្រ័យដោយការបោះឆ្នោត និងមានការចាត់តាំងពីព្រះមហាក្សត្រ ។
សំណួរ
ក. ចូរឆ្លើយនឹងសំណួរខាងក្រោម ។
- 1. តើរាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាកាន់អំណាចអ្វី ?
- 2. តើបច្ចុប្បន្ននរណាជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ?
- 3. តើគណៈរដ្ឋមន្ត្រីជាអ្វី ?
- 4. តើនរណាជាអ្នកដឹកនាំការប្រជុំរាល់សប្តាហ៍របស់គណៈរដ្ឋមន្ត្រី ?
- 4. តើអ្នកស្គាល់ក្រសួងអ្វីខ្លះ ? ហេតុអ្វីបានជាអ្នកស្គាល់ក្រសួងនោះ ?
ខ. ចូរអានល្បះក្នុងជួរ(ក) និងល្បះក្នុងជួរ (ខ) រួចសរសេរភ្ជាប់ល្បះទាំងពីរឱ្យមានន័យត្រឹមត្រូវ ។